- bieda
- 1. pot. Bieda z nędzą «o beznadziejnej sytuacji materialnej, braku wszystkiego»: (...) była to biedna dziewczyna spod Nowego Targu, ojciec alkoholik, bieda z nędzą w domu. W. M. Korczyńska, Wróć.2. pot. Klepać biedę «żyć w niedostatku, być biednym»: Klepał biedę i utrzymywał się właściwie z zapomóg. T. Kwiatkowski, Panopticum.3. pot. Od biedy «w braku czegoś lepszego, w ostateczności; z biedą»: W Kairze i Aleksandrii można się jeszcze od biedy dogadać po angielsku lub po francusku, lecz na prowincji egipskiej, w małych miasteczkach i wsiach, ogromna większość ludności zna tylko język arabski, więc porozumieć się niełatwo. M. Brandys, Śladami.4. pot. Pół biedy «niewielki kłopot, małe zmartwienie»: (...) leczenie alergii nie jest łatwe. Pół biedy, jeśli stwierdzimy np. reakcję uczuleniową na konkretny produkt spożywczy – skreślamy go po prostu z naszej diety. DD 20/04/2001.5. pot. Stara bieda «nic nowego, wszystko po staremu, bez zmian – zwykle odpowiedź na zapytanie: co słychać? jak ci się powodzi?»: (...) miała być moją dobrą wróżką, obiecywała, że będzie wspaniale, wszystko miało się zmienić i nic się nie zmienia, co u ciebie? stara bieda, zamiast matki teraz ona tkwi w domu, człowiek nie może swobodnie oddychać (...). H. Samson, Pułapka.6. pot. Z (wielką) biedąa) «w braku czegoś lepszego, w ostateczności; od biedy»: wpadła mi w ręce (...) książka „The Hidden Persuaders”, co z biedą dałoby się przetłumaczyć jako „Ukryci namawiacze”. WO 3/2000.b) «z trudnością, zaledwie»: Mój ojciec był nauczycielem. Pochodził z bardzo ubogiej rodziny robotniczo-chłopskiej. Dziadek bardzo wcześnie umarł. Seminarium nauczycielskie ojciec skończył z wielką biedą. A. Michnik, J. Tischner, J. Żakowski, Między. (...) ledwo ruszając się, z biedą dokusztykał do domu. S. Lem, Cyberiada.Bieda aż piszczy zob. pisnąć 1.Bieda patrzy, zagląda komuś w oczy; ktoś patrzy, zagląda biedzie w oczy zob. zajrzeć 1.
Słownik frazeologiczny . 2013.